1946 / Fjalimi servil i Enver Hoxhës ndaj...
Nga Kastriot Dervishi | Facebook, 16 dhjetor 16 Më 9 korrik 1946 u nënshkrua në Tiranë, Traktati i Miqësisë dhe Ndihmës Reciproke midis Shqipërisë dhe Jugosllavisë, nga kryeministri Enver Hoxha...
Nga Kastriot Dervishi | Facebook, 16 dhjetor 16 Më 9 korrik 1946 u nënshkrua në Tiranë, Traktati i Miqësisë dhe Ndihmës Reciproke midis Shqipërisë dhe Jugosllavisë, nga kryeministri Enver Hoxha...
Nga Kastriot Dervishi | Gazeta 55, 17 qershor 18 Një prej vrasjeve në kufi gjatë vitit 1990, që i takon moshave të reja, është edhe ajo e Pëllumb Pëllumbit nga...
Nga Mimoza Picari | Zëri i Amerikës, 12 qershor 22 Në Shqipëri të mbijetuar nga burgjet dhe kampet e internimit gjatë diktaturës, rrëfejnë për Zërin e Amerikës, vuajtjet dhe përndjekjet...
By Jonila Godole | Albanian Daily News, 10 June 22 Today, the Albanian Parliament approves the candidacies for the Board of the Files Authority. In the first term, the Board...
Nga Dritëro Agolli | Gazeta Telegraf, 16 dhe 17 qershor 20 Fjalimi-manifest i Dritëroit në Kongresin e 10-të të PPSH (sh. 10 qershor 1991), i cili shënoi njëkohësisht shndërrimin dhe...
Nga Pjerin Mirdita | Shkodra Web, 13 dhjetor 21 Më 10 korrik 1968 u inaugurua në Shkodër ekspozita ateiste me titull “Mbi rolin reaksionar të fesë” e cila qëndroi e...
Nga ABC News, 6 qershor 20 Një gjurmë e një rëndësie të lartë, e pa publikuar deri tani, që do hapë plagët e vjetra, ndodhet në muzeun Historik të Shkodrës....
Nga Fritz Radovani | Gazeta 55, 10 qershor 18 I vetmi muze në botë, i vetmi në shekullin 20, ishte në Shkodër 45 VJET janë ba nga dita e inaugurimit...
Nga Kastriot Dervishi | Gazeta 55, 24 gusht 18 Një kryengritje kundër regjimit komunist ka ndodhur në vitin 1948. Ajo nuk ka qenë popullarizuar shumë, ndërsa ka qenë objekt studimi...
Nga Erald Kapri | Panorama, 7 dhe 12 shtator 17 Midis oficerëve britanikë që luftuan dhe drejtuan operacione lufte në Shqipëri në vitet 1943-1944, 3 prej tyre ishin nga më...
Nga Kastriot Dervishi | Gazeta 55, 31 maj 21 Regjimi komunist deklaroi në vitin 1960 se tri shtete: Jugosllavia, Greqia dhe SHBA, në bashkëpunim me grupe shqiptare brenda dhe jashtë...
Nga Ferdinand Dervishi | ABC News, 17 qershor 20 Në vitin 1960, në prag të prishjes së marrëdhënieve me Bashkimin Sovjetik, komunistët shqiptarë piketuan dhe nisën goditjen e grupit armiqësor...
Ivan Karstev/The New York Times.
Revolucionet në Europën Lindore kundër komunizmit janë vlerësuar si më të mirët në llojin e vet. Në shumicë paqësorë, ata ndihmuan në dhënien e dy çmimeve Nobel për paqen. Të parin e mori Les Valesa, lideri heroik i Sindikadës së Tregëtisë “Solidarnost” me 10 milionë anëtarë, në Poloni, më 1983; shtatë vjet më vonë, lideri i Partisë Komuniste të Bashkimit Sovjetik Mikhail Gorbaçovi, u vlerësua për kurajën të pranonte falimentimin ekonomik, politik dhe moral të regjimit të vjetër.
Këto dy figura politike – z. Valesa, i cili u bë presidenti i parë i Polonisë i zgjedhur në mënyrë demokratike, dhe z. Gorbaçov, i cili shërbeu si lideri sovjetik i fundit – janë bërë që atëherë simbolet më të fuqishme të 1989-ës. Tani statusi heroik i të dyve, dhe trashëgimia e këtyre revolucioneve, po vihen në dyshim.
Gorbaçov është akuzuar për tradhëti të vendit të tij, dhe z. Valesa për tradhëti të bashkëpunëtorëve të tij antikomunistë.
Në Rusninë e Vladimir Putinit, urrejtja kundër 1989-ës është kaq e madhe sa kur drejtori i filmit, besnik i Kremlinit, Nikita Mikhalkovi denoncoi kohët e fundit politikat e z. Gorbaçov që çuan në rënien e Bashkimit Sovjetik si “krim i vërtetë”, publiku nuk e lëvizi qerpikun – njerëzit mendonin se ai tha atë që dihej.
Lajm bëri fakti që një humorist, që u prezantua si z. Mikhalkov, telefonoi z. Gorbaçov dhe i kërkoi falje. Të gjithë qeshën me fituesin e çmimit Nobel, që e pranoi me mirënjohje faljen që nuk iu kërkua kurrë. Rusët nuk janë nostalgjikë të vërtetë të komunizmit, por ata dëshirojnë kohën kur Bashkimi Sovjetik ishte superfuqi. Në Rusi, 1989-ta nuk simbolizon fitoren mbi komunizmin, por humbjen dhe poshtërimin para perëndimit.
Thuajse në të njëjtën kohë me çështjen Gorbaçov, Instituti i Kujtesës Kombëtare në Poloni publikoi dokumente, disa prej tyre të marra nga vejusha e ministrit të Brendshëm të fundit të komunizmit, që ringjallnin pretendimet se z. Valesa ishte informator i shërbimit sekret në vitet 1970. (Më 2000 këto akuza ishin hedhur poshtë nga një gjykatë.) Valesa i quajti dokumentet “fabrikim” dhe mijëra njerëz dolën në rrugë në Varshavë, Gdansk dhe qytete të tjera polake në mbojtje të ish-liderit të Solidarnostit. Por qeveria polake, e drejtuar nga Partia Ligj dhe Drejtësi e Jaroslav Kaczynskit, nuk pranoi ta mbronte, duke këmbëngulur se “ndoshta legjenda [e Valesës] mund të mos mbrohej dot më.”
A mund të jetë dikush i sigurt që z. Valesa nuk ka bashkëpunuar kurrë me policinë? Të jem i qartë, jo. Ka shumë mundësi z. Valesa, si shumë të tjerë, bëri marrëveshje të ndryshme të vogla me autoritetet në vitet 1970 për të siguruar lirinë e tij pasi u arrestua për veprimtari pro-demokratike.
Por demonstruesit në rrugë, disa prej tyre anëtarë të vjetër të Solidarnostit, e dinë që policia sekrete mund të krijonte dokumente të fabrikuara për të diskredituar kundërshtarët. Dhe të njëjtët demonstrues e kanë të qartë se mrekullia e Solidarnostit nuk do të kishte qenë e mundur pa liderë si z. Valesa.
Megjithatë, çështja kryesore është se njerëzit në rrugët e qyteteve të mëdha të Polonisë sot mbrojnë diçka më të madhe se z. Valesa – trashëgiminë e 1989-ës. Ata dyshojnë se qeveria po përdor sulmin ndaj z. Valesa për të deligjitmuar demokracinë liberale.
Dhe duket se ata kanë të drejtë. Antoni Macierivic, ministri i mbrojtjes i i Polonisë, deklaroi hapur që dosja e z. Valesa tregon që “Polonia postkomuniste ishte produkt i shërbimit sekret dhe jo i institucioneve të zgjedhura në mënyrë demokratike.”
Të mbrosh revolucionin e 1989-ës në Rusinë “e mundur” është e lehtë. Por pse është kaq e vështirë të bësh të njëjtën gjë në Poloninë fituese, ku njerëzit janë më të lirë dhe më të begatë se kurrë më parë dhe ku Solidarnosti është një ikonë kombëtare?
Ironia e valës së tanishme të revizionizmit është se 1989-a hidhet poshtë për të njëjtat arsye që ajo është nderuar prej kohësh, specifikisht mungesën e radikalizmit. Fakti që u zgjodh integrimi i elitave të vjetra dhe jo persekutimi i tyre rezulton të jetë, njëherësh, arritja jetëgjatë e revolucionit dhe thembra e tij e Akilit.
Populzimi i ethshëm që përparon në Poloni, Hungari dhe pjesë të tjera të Europës Lindore është një rebelim kundër të moderuarve dhe moderacionit. Ngjarjet e 1989-ës dënohen si jo më shumë se një kurth për të kthyer pushtetin politik të elitave në pushtet ekonomik (si kënga e grupit Who që thotë “tako pronarin e ri, i njëjtë me të vjetrin.”)
Sipas kësaj narrative, 1989 shënon jo çlirimin e popullit, por të elitave komuniste. Ato u çliruan nga frika (e spastrimit të partisë dhe reagimit antikomunist), faji, ideologjia, zinxhirët e komunitetit dhe madje nga besnikëria kombëtare – më parë ata kishin privilegjin të udhëtonin; tani ka të drejtë të jenë pjesë e Perëndimit. Më parë drejtonin vendin, tani janë pronarë të tij. Pushteti në hije i elitave të vjetra është kthyer në shpejgimin e fundmë për gjithçka që shkoi gabim pas 1989-ës – rritja e pabarazisë, tradhëtia e pritshmërive.
Politika e zemërimit e z. Kaczynski, si politika e urrejtjes e z. Putin, u pëlqejnë brezave të rinj, të cilët jetojnë në një botë ku historia nuk ka më rëndësi. Ata kanë Google dhe telefona smart, por nuk kanë durim për ndërlikimet morale të periudhës komuniste, dhe kështu as dëshirë për të kuptuar çfarë bëri faktikisht zoti Valesa në vitet 1970, ose me çfarë zgjidhjesh përballej z. Gorbaçov në vitet 1980. Për brezat që nuk kanë përvojë personale në përballjen me natyrën shkatërruese ose vetëshkatërruese të politikës revolucionare, moderacioni as i frymëzon dhe as nuk justifikohet.
Heronjtë e 1989-ës shkëmbyen paqen me drejtësinë. Ky ishte një kompromis fisnik. Kurse sot, kur paqja merret si e mirëqenë, ajo që mbetet është vetëm deficiti i drejtësisë.
“postbllok.com” – http://www.postbllok.com/zhgenjimi-pas-komunizmit-dhe-fundi-i-lirise/